Giải khoa học tự nhiên 7 Bài 13: Độ to và độ cao của âm
Giải khoa học tự nhiên 7 Bài 13: Độ to và độ cao của âm
Giải khoa học tự nhiên 7 Bài 13: Độ to và độ cao của âm Sử dụng như tài liệu tham khảo để hiểu rõ hơn, củng cố kiến thức.Mời quý độc giả tham khảo
I. Thảo luận
Câu 1 trang 71 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST
Tiến hành thí nghiệm 1 và hoàn thành các thông tin theo mẫu Bảng 13.1.
Bảng 13.1. Kết quả thí nghiệm
| Gảy dây chun | Biên độ dao động cảu dây chun (lớn/nhỏ) | Âm phát ra (to/nhỏ) |
| nhẹ | ? | ? |
| mạnh | ? | ? |
Hướng dẫn giải
Tiến hành thí nghiệm 1, ta có thể điền vào Bảng 13.1 như sau:
Bảng 13.1. Kết quả thí nghiệm
| Gảy dây chun | Biên độ dao động của dây chun (lớn/nhỏ) | Âm phát ra (to/nhỏ) |
| Nhẹ | Nhỏ | Nhỏ |
| Mạnh | Lớn | To |
Câu 2 trang 71 Khoa học tự nhiên 7 CTST
Nêu nhận xét về mối liên hệ giữa độ to của âm phát ra với biên độ dao động của dây chun.
Hướng dẫn giải
Khi biên độ dao động âm càng lớn thì độ to của âm phát ra càng lớn và ngược lại.
Câu 3 trang 71 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST
Tiến hành thí nghiệm 2 và thực hiện các yêu cầu sau:
a) So sánh độ to của âm nghe được trong ba trường hợp gõ âm thoa.
b) So sánh biên độ của dao động âm trên màn hình trong ba trường hợp gõ âm thoa.
c) Nêu nhận xét về mối liên hệ giữa độ to của âm nghe được và biên độ dao động của sóng âm.
Hướng dẫn giải
Tiến hành thí nghiệm 2, với các trường hợp:
Trường hợp 1: Gõ nhẹ vào một nhánh của âm thoa.
Trường hợp 2: Gõ mạnh vào một nhánh của âm thoa.
Trường hợp 3: Gõ mạnh hơn trường hợp 2 vào một nhánh của âm thoa.
Qua thí nghiệm, ta rút ra các nhận xét sau:
a) Độ to của âm trong trường hợp 3 lớn nhất, rồi đến trường hợp 2, cuối cùng là trường hợp 1.
b) Biên độ dao động âm trong trường hợp 3 lớn nhất, rồi đến trường hợp 2, cuối cùng là trường hợp 1.
c) Nguồn âm dao động càng mạnh thì biên độ dao động âm càng lớn và âm nghe được càng to.
Câu 4 trang 73 Khoa học tự nhiên 7 CTST
Tiến hành thí nghiệm 3 và trả lời các câu hỏi:
a) Âm thanh phát ra bởi âm thoa nào nghe bổng hơn?
b) Từ đồ thị dao động âm trên màn hình dao động kí, sóng âm của âm thoa nào phát ra có tần số lớn hơn?
c) Nêu nhận xét về mối liên hệ giữa độ cao của âm với tần số âm.
Hướng dẫn giải
Từ thí nghiệm 3, ta có nhận xét sau:
a) Âm phát ra bởi âm thoa khi gõ mạnh nhất nghe bổng nhất.
b) Từ đồ thị dao động âm trên màn hình dao động kí, sóng âm của âm thoa khi gõ mạnh nhất có tần số lớn nhất.
c) Âm phát ra càng cao (càng bổng) khi tần số âm càng lớn. Âm phát ra càng thấp (càng trầm) khi tần số càng nhỏ.
II. Luyện tập và vận dụng
Luyện tập trang 70
Hình dưới đây cho thấy đồ thị dao động trên màn hình dao động kí khi nguồn âm là một âm thoa được gõ nhẹ (a) và gõ mạnh (b).
Sóng âm nào có biên độ dao động lớn hơn?
Hướng dẫn giải
Từ đồ thị dao động của âm thoa ta thấy, biên độ dao động của sóng âm khi gõ mạnh là 2 ô, biên độ dao động của sóng âm khi gõ nhẹ là 1 ô.
=> Sóng âm ở hình b có biên độ dao động lớn hơn.
Luyện tập trang 71
Tiến hành thí nghiệm với thước thép (như Hình 13.2) để kiểm tra mối liên hệ giữa độ to của âm phát ra và biên độ dao động của nguồn âm.
Hướng dẫn giải
Tiến hành thí nghiệm với thước thép, quan sát đồ thị dao động âm của thước thép bằng dao động kí:
Chuẩn bị: Thước thép, hộp cộng hưởng, dao động kí, micro.
Tiến hành thí nghiệm:
– Bước 1: Kẹp một đầu thước thép lên hộp cộng hưởng, đầu còn lại nhô ra khỏi mặt bàn. Kết nối micro với ngõ vào của dao động kí.
– Bước 2: Đầu tự do của thước thép đặt gần micro. Dùng tay gảy nhẹ vào đầu tự do của thước thép. Lắng nghe âm thanh phát ra và điều chỉnh dao động kí để quan sát đồ thị dao động âm trên màn hình.
– Bước 3: Tương tự bước 2, nhưng gảy mạnh vào đầu tự do của thước thép.
– Bước 4: Tương tự bước 2, nhưng gảy mạnh hơn bước 3 vào đầu tự do của thước thép.
Qua thí nghiệm, ta thấy nguồn âm dao động càng mạnh thì biên độ dao động âm càng lớn và âm nghe được càng to.
Luyện tập trang 72
Dây đàn guitar phải thực hiện bao nhiêu dao động trong mỗi giây để phát ra nốt La (A4) có tần số 440 Hz?
Hướng dẫn giải
Tần số là số dao động thực hiện được trong một giây.
Vậy dây đàn guitar phải thực hiện được 440 dao động trong mỗi giây để phát ra nốt La (A4) có tần số 440 Hz.
III. Bài tập trang 73 KHTN 7 Chân trời sáng tạo
Bài 1 trang 73 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST
Tần số vỗ cánh của ruồi đen khi bay vào khoảng 350 Hz, của muỗi vào khoảng 600 Hz. Âm thanh phát ra khi bay của ruồi đen hay muỗi nghe bổng hơn? Vì sao?
Hướng dẫn giải
Âm thanh phát ra khi bay của muỗi nghe bổng hơn ruồi đen vì tần số dao động do cánh của muỗi thực hiện lớn hơn.
Bài 2 trang 73 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST
Để thay đổi độ to của tiếng đàn, người nghệ sĩ chơi đàn guitar thường thực hiện các thao tác như thế nào? Giải thích.
Hướng dẫn giải
Để thay đổi độ to của tiếng đàn, người nghệ sĩ chơi đàn guitar thường gảy mạnh hoặc nhẹ vào dây đàn vì:
- Gảy dây đàn càng mạnh, biên độ dao động càng lớn, tiếng đàn phát ra sẽ càng to.
- Gảy dây đàn càng nhẹ, biên độ dao động càng nhỏ, tiếng đàn phát ra sẽ càng nhỏ.
Bài 3 trang 73 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST
Em hãy tạo ra âm thanh từ một cái thước như Hình 13.1. Lần lượt thay đổi độ dài phần tự do của thước và lắng nghe âm thanh của chúng. Độ cao của âm phát ra liên hệ như thế nào với độ dài phần tự do của thước?
Hướng dẫn giải
Độ dài phần tự do của thước càng lớn, biên độ dao động càng lớn thì âm phát ra càng cao và ngược lại.