Bài 37: Hệ thần kinh và các giác quan ở người KHTN 8

Giải KHTN 8  Bài 37: Hệ thần kinh và các giác quan ở người sách Kết nối tri thức có đáp án chi tiết cho từng bài tập trong sách giáo khoa Khoa học tự nhiên lớp 8 Kết nối tri thức. Mời các em học sinh cùng quý phụ huynh tham khảo.

I. Hệ thần kinh

1. Cấu tạo và chức năng của hệ thần kinh

Câu hỏi: Đọc thông tin trên kết hợp quan sát hình 37.1 trình bày cấu tạo và chức năng của hệ thần kinh; nêu vị trí của mỗi bộ phận

Trả lời

Hệ thần kinh bao gồm:

Phần trung ương:

• não (nằm trong hộp sọ)
• tủy sống (nằm trong ống xương sống) .

Phần ngoại biên:

• các dây thần kinh (dây thần kinh não: xuất phát từ trụ não và tỏa ra khắp các cơ quan ở mặt, cổ; dây thần kinh tủy: xuất phát từ tủy sống phân bố ra tận các cơ quan ở thân, cổ và các chi)
• hạch thần kinh (nằm ngoài phần thần kinh trung ương. Chúng có thể nằm ở xa hoặc ngay bên cạnh một số cơ quan).

Hệ thần kinh là cơ quan quan trọng của cơ thể, giúp điều khiển, điều hòa và phối hợp hoạt động các cơ quan trong cơ thể.

2. Một số bệnh về hệ thần kinh và chất gây nghiện đối với hệ thần kinh

Thảo luận nhóm để trả lời các câu hỏi và thực hiện các yêu cầu sau:

Câu hỏi 1. Nghiện ma tuý gây ra những tệ nạn gì cho xã hội?

Câu hỏi 2. Từ những hiểu biết về chất gây nghiện, em sẽ tuyên truyền điều gì đến người thân và mọi người xung quanh?

Trả lời

Câu 1: Nghiện ma tuý gây ra những tệ nạn xã hội:

Ảnh hưởng đến trật tự an ninh: tội phạm gia tăng, kéo sự phát triển của xã hội xuống.

Gia tăng tỉ lệ trộm cắp, lừa đảo, cướp giật, thậm chí giết người để có tiền mua ma túy, thỏa mãn cơn nghiện.

Ảnh hưởng đến sự phát triển, làm suy yếu thế hệ trẻ – thế hệ tương lai sẽ làm chủ đất nước.

=> Nghiện ma túy gây tác hại lớn tới con người và nền kinh tế xã hội, là một trong những nguyên nhân hàng đầu kìm hãm sự phát triển kinh tế, văn hóa, gây ra nhiều tệ nạn khác kéo theo.

Câu 2.

• Cương quyết tránh xa, không chơi với đám bạn xấu có liên quan đến ma túy.
• Không tham gia sử dụng, vận chuyển, mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy hoặc xúi giục người khác tham gia dưới bất kỳ hình thức nào.
• Khi phát hiện những bạn có biểu hiện sử dụng ma tuý hoặc nghi vấn buôn bán ma tuý phải báo cáo kịp thời cho thầy, cô giáo để có biện pháp ngăn chặn.
• Khi phát hiện người có liên quan đến ma túy cần báo ngay cho cha mẹ, thầy cô giáo để có biện pháp kịp thời ngăn chặn.
• Đề cao cảnh giác tránh bị đối tượng xấu rủ rê, lôi kéo vào các việc làm phạm pháp, kể cả việc sử dụng và buôn bán ma tuý.
• Có ý thức phát hiện những đối tượng có biểu hiện nghi vấn dụ dỗ các bạn học sinh sử dụng ma tuý hoặc lôi kéo học sinh vào hoạt động vận chuyển, mua bán ma tuý; báo cáo kịp thời cho cha mẹ hoặc thầy, cô giáo.
• Quan tâm, động viên, chia sẻ, giúp đỡ những người cai nghiện tái hòa nhập cộng đồng. Không kì thị, xa lánh người cai nghiện.
• Tìm hiểu kỹ năng đối phó với các cảm xúc tiêu cực (buồn chán, thất vọng), các tình huống nguy cơ dẫn đến sử dụng ma túy.
• Tuyên truyền, vận động cho mọi người cùng phòng tránh ma túy,…

II. Các giác quan

1. Thị giác

Câu hỏi 1: Đọc thông tin trên và quan sát hình 37.3, kể tên các bộ phận của mắt.

Câu hỏi 2: Liên hệ kiến thức truyền ánh sáng, giải thích quá trình thu nhận ánh sáng trong hình 37.4.

Câu hỏi 3. Quan sát hình 37.5, xác định mắt bình thường và mắt mắc các tật trong hình.

Trả lời

Câu 1: Cấu tạo của mắt:

• Dây thần kinh thị giác
• Võng mạc (mạng lưới)
• Màng mạch
• Màng cứng
• Giác mạc
• Thủy dịch
• Đồng tử
• Mống mắt (lòng đen)
• Thể thủy tinh
• Dịch thủy tinh

Câu 2: Ánh sáng sau khi được khúc xạ qua giác mạc và thủy tinh thể sẽ hội tụ trên võng mạc của mắt. Tại đây tín hiệu ánh sáng sẽ được các tế bào cảm thụ ánh sáng trên võng mạc chuyển thành tín hiệu thần kinh. Sau đó, tín hiệu đó được truyền đến não thông qua hệ thần kinh thị giác và được xác nhận là hình ảnh tại não bộ.

Câu 3: 

a) mắt thường

b) mắt cận thị

c) viễn thị

d) loạn thị

Thảo luận: Tìm hiểu các bệnh và tật về mắt trong trường học

Câu hỏi 1: Tìm hiểu các bệnh và tật về mắt trong trường học rồi hoàn thành thông tin bảng sau

Bảng 37.1

Câu hỏi 2. Thiết kế poster tuyên truyền mọi người cách chăm sóc và bảo vệ đôi mắt

Trả lời

Câu 1: 

Câu 2: Tranh tham khảo

2. Thính giác

Đọc thông tin quan sát Hình 16.7 và thực hiện các yêu cầu sau

Câu hỏi 1: Sơ đồ hóa quá trình thu nhận âm thanh của tai

Câu hỏi 2: Giải thích vai trò của vòi tai trong cân bằng áp suất không khí giữa tay và khoang miệng.

Trả lời

Câu 1. Sóng âm → vành tai → Ống tai → Màng nhĩ → chuỗi xương tai → rung màng cửa bầu → chuỗi động ngoại dịch → chuyển động nội dịch → rung màng cơ sở → kích thích tế bào thụ cảm thính giác → Xung thần kinh theo dây thần kinh thính giác → Vùng thính giác ở thùy thái dương → Cơ thể nhận biết âm thanh đã phát ra

Câu 2. 

Vòi tai có chức năng dẫn lưu không khí từ họng mũi vào hòm tai giữa và ngược lại. Do đó làm thay đổi không khí ở hòm tai giữa. Duy trì sự cân bằng áp lực khí quyển ở bên trong và bên ngoài màng nhĩ.

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trên em hãy nêu cách phòng chống bệnh viêm tai giữa bị ù tai để bảo vệ bản thân và gia đình

Trả lời

Đối với người lớn:

• Giữ tai sạch sẽ bằng cách vệ sinh thường xuyên, chú ý thực hiện nhẹ nhàng, tránh thao tác mạnh làm tổn thương niêm mạc tai, vi khuẩn dễ xâm nhập gây viêm tai;
• Tránh để nước vào tai (tắm, gội hoặc khi đi bơi);
• Có bệnh lý về tai, mũi, họng cần điều trị sớm.

Đối với trẻ nhỏ:

• Vệ sinh tay sạch sẽ;
• Đi tiêm phòng đủ mũi và đúng thời;
• Cho trẻ bú mẹ đến khi 2 tuổi, vì sữa mẹ hỗ trợ cho sức đề kháng của trẻ tốt hơn;
• Tránh cho trẻ tiếp xúc với môi trường khói, bụi, thuốc lá.